| Autora:
Clara Vilches
Caubet Fecha: Publicación/Premio: |
Narracion: Era |
|
|
DEMORA, SONQUE VOI PREGUNTÀ-TE: PER QUÉ?
Ploiguie. Ploiguie a càntirs. Era pasejaue dejós dera ploja coma se ja arren li importèse. En realitat, ja arren li importaue. Caminaue arrossegant es pès, guardant eth solèr, es sues passes eren lentes e despreocupades. En carrèr sonque i auie bèth esporadic que corrie entà non banhà-se, e degún li prestaue atencion. "-Milhor -pensaue era- Tà que hè-me cas, se non ac an hèt desde hè temps?" Entada era tot ère perdut. Mòja pera ploja e pes sues lèrmes, sonque hège que pensar. Pensaue en sòn passat e en sòn present, mès a mesura qu'ac hège mès se consumie. Pensaue qué podie auer hèt mau, en qué se podie auer enganhat, en qué auie podut falhar. "-Per qué tot ei atau? Poiria estèr coma es auti -pensaue-. Per qué sò diferenta? Non ac podie compréner. "-Que auie hèt era tà meréisher aquerò? En qué s'auie enganhat? En víuer, dilhèu? Non, non podie èster, o era vida ère tan cruel?!" Hège mesi que lèu lèu non parlaue, que sonque ploraue e pensaue. E quan mès torns que li daue, mens ac comprenie. Pensaue. S'ac sauvaue tot entada era. Non ac podie trèir, o dilhèu ère que non en sabie. Cada dia que viuie, mès nere se tornaue tot. Coma en ua guèrra cada dia perdie quaquarren, mès jamès guanhaue arren. Vedie impossible tornar tath mond des demès. "Tornar tà on? Tà quin mond se jamès i auie viscut?" Era pensaue que tostemp auie viscut en un aute mond, que per un motieu o per un aute ère luenh des demès, luenh deth mond qu'era auesse volut vieuer e qu'ac volesse o non ère atau e que non podie hèr arren entà cambia'c. Era ac pensaue, mès non ac credie. Quaquarren se poirie entà aparia'c, mès era credie que jà ère massa tard. Atau s'anèc embarrant en era e en sòn mond. En començar en institut, aparentment semblaue ua gojata normau, parlaues damb era e ère coma quinsevolh auta adolescenta.Simpàtica, bona estudianta, fòrça "juerguista"...Lèu lèu coma totes. Mès ère en coneishé-la mès, que tot cambiaue. T'en daues compde que fòrça viatges era vida ei injusta, dilhèu massa. Que aquerò non podie passà-li a quaquarrés tan joen. Mès passe... En prumèr curs der institut ei quan comencèc a manifestar es sòns problèmes. Les auie auut desde ben joena, mès coma non se les auie trèt deth dessús, coma que non n'auie parlat damb degún, arribèc un moment que se sentec massa dèbil, massa cansada de sauvà-se tot, mès ath viatge auie pòur que arrés la entené-se. Auie pògues amigues, mès es qu'auie èren, dilhèu, es milhors que auesse podut auer. Mès cap d'eres anaue damb era tà classe.Ua, dera sua edat, anaue entà un aute institut, e es autes dues ja èren granes e trebalhauen. Atau que les vedie pòc. Fòrça viatges li sabie grèu perque non podie estar damb eres çò qu'era auesse volut, e atau qu'eres pòc s'en dauen compde de çò que li passaue. Tamb era que dilhèu ère era mès, mès, mès amiga li auie comentat quaquarren, mès aguesta se metie a plorar, e era tanben, e ère coma un cercle viciós, atau qu'ac deishèc per impossible. Se non podie parlar damb era sua milhor amiga, damb qui ac harie? Damb arrés. Damb era madeisha, s'ei que podie. Dejós era ploja, era continhaue plorant e pensant en tot aquerò. Desirèc morir. Jamès ac auie desirat tant. Bèth viatge i auie pensat, mès jamès d'aquera manèra. Ara òc qu'ac volie. N'estaue segura. Se non qué? Non podie vieuer atau, d'aquera manèra. Pensèc que dilhèu desapareishent eth mond anarie milhor e tot. S'enganhaue, mès non ac sabie. Sonque sabie que non podie víeuer aquieu, damb es demès. Qu'ère diferenta e pro. Se'n anarie luenh, mès luenh encara. Entà tostemp. Arribèc en casa, mòja, e gelada, e coma podec treiguec es claus. Aqueth insignificant tapatge, des claus gessent dera pòcha e chocant es ues damb es autes, la entristic. Mai mès tornarie a hèr çò madeish, mai mès tornarie a daurir aquera pòrta damb aqueres claus. S'en anaue. E tà on anaue non li hègen cap besonh es claus. Tot just passar era pòrta, pugèc es escales coma podec, lèu arrossegant-se peth solèr. En arribar ena abitacion, se cochèc en lhet, e damb es uelhs miei barradi, sentec: -Crees que se t'en vas tot s'apraie? Per molt mau qu'ara te vagen es causes, se t'en vas tà non tornar, jamès poiràs díder çò ben que estas, çò erosa qu'ès... -E tu que te sabes? Ac passi fòrça mau! E jamès poirè èster erosa, encara que me queda. Mès tanpòc me pòt anar mès mau, senzilhament perque çò que me passe ei çò pitjor que me poirie passar. Me'n voi anar e me'n anarè. Tu non m'ac proibiràs cap. E dempús de tot lo è viscut... -Que'i pòc... -D'acòrd, qu'ei pòc mès intens e desagradable, non creigui que vieuer sigue ua felicitat a on pogues díder: "Aué sò feliç." -As viscut pòc... Non t'a dat temps de didec. -Ei que m'an dat era oportunitat? Perque s'atau ei, jo non la è sabut veir. O calie cercà-la? Tanpòc la sò trapat!! - Pòs escotà-me? Sò d'acòrd damb tu qu'es causes non t'an anat pro ben... -Pro ben, ditz!! Que pòc sabes dera mia vida! Non m'an anat bric ben es causes, bric ben, qu'ac sapigues! -Non crides, se te platz. Non t'an anat ben es causes, mès ara. Sabes tu se deman te cambiaràn es causes? Non! - Ac sabes tu e non m'ac vòs díder, dilhèu? - Non, sonque sagi hè-te veir que per molt malament que te vagen es causes, jamès sabes se te cambiaràn londeman, sonque ac sabes se ac vieues. -Víeuer. Quina mania qu'auetz toti! Normau, a toti vos va tan ben... -A jo non, qu'ac sapies. Jo non sabi qu'ei era vida, e aquerò que me sò perdut. - Alavetz...Per qué me vòs convencer de que vieua se tu non sabes ne qué ei? -Tà que vieues tu çò que jo non hè podut. - De vertat? Ac hès damb toti açò de non deishà-les morir? - Non, lèu damb toti. Mès me còste fòrça. Era meitat non vòlen escotà-me e se'n van. Damb tu non sabi se me voleràs hèr cas mès ac sagarè enquia er impossible. - E per qué? Deisha'c ja per impossible, e deishà-me morir tranquila. -Moriràs tranquila pensant totes es causes que te queden per saber, per descobrir? - Se tot ei igual! Tà jo òc:mau,mau, mau e mès mau! - Poiries anà-t'en sabent qu'es tòns pair, as tues amigues, se les queirie eth mond as pès? Eri t'estimen. -... Era auie començat a plorar. Sabie qu'aquera que li parlaue, siguesse qui siguesse, auie rason. Non se'n podie anar, deishant tantes causes, que per dolentes que siguessen, èren part dera sua vida. - Au va, non plores. Ac sabes. Eri t'estimen, non te'n pòs anar ara. Te queden un pialèr de causes per vieuer, descobrir, senter...De moment as de lutar. As d'èster fòrta. - ...Me quedi. Qui sap se hèsqui ben, mès me quedi. - N'ès segura?! - Ara me preguntes se sò segura? Me claues un rolho e ara me propòses que me'n vaja? -Non, sonque me'n volia assegurar. E sò segura, seguríssima qu'es causes t'anaràn milhor de tot çò que demores... -De moment jo non demori arren, sonque que tot continuigue igual. Igual de malament. -Non ac digues mès! E escota ua causa: "Vieu ben eth present, perque atau en futur auràs un polit passat." -Gràcies. Gràcies per aué-me ajudat... - Jamès serè pro luenh entà que pogues descuedà-te de jo. - Qué vòs díder? - Arren. Adieu.... ....Jamès serè pro luenh entà que pogues descuedà-te de jo....Se desvelhèc pensant en aqueres paraules.Qué auie volut díder damb aquerò? Auie dormit fòrça, mès encara non i auie degún en casa.Ère animada, jamès s'auie sentut atau. Pensèc: "- Qui non se sent animat despús d'auer parlat damb era mòrt? Qui non ei feliç despús d'auer tornat des pòrtes dera mòrt?" Per un viatge ena sua vida, ère feliç. E li semblèc qu'aqueth ère eth començament d'ua bona amistat damb era sua vida... E siguec en aqueth moment que decidic que harie tot lo possible entà qu'es causes li anèssen un shinhau milhor. Mès, per molt que non ac volesse, li anaue a costar. Era vida ei un camin deth que cada dia ne hès un tròç, mès que non pòs tornar entà darrèr, e canviar non li serie fàcil e es recòrds d'aquera mala epòca, quedarien aquieu. Ena sua memòria, demorant que non siguessen desenterrats, mès qu'inevitablement quauque dia li tornarien. Li harien rebremabar es dies de soledat, d'amargura, de tristesa, eth sòn desir de morir... E non sabi coma siguec, ne perque, non sabi se siguec premeditat o casualitat, mès jo èra damb era, en un d'aqueri moments que li dèc era baishada. En aqueth moment que li dèc per rembrembar causes deth passat, d'aqueth passat oscur e nere, que li hège pòur, horror, pànic. Que òc, auie podut superar lèu toti es problèmes qu'auie, es causes li anauen milhor, mès non auie podut aprener a non aué-li pòur. S'espantaue damb era soleta idia que li podesse tornar a passar lo madeish. Rembrembi qu'èrem ena plaja. Ère peth ser, e bohaue un vent fòrça fresc, que te gelaue es paraules. Èrem seigudes en solèr, humid e heired. Era parlaue damb pòur, damb era veu tremolosa. Jo, la escotaua, mès non diguí arren en tota era estona. Quan era acabèc damb eth sòn relat, me dediquè a èster aquieu, ath sòn costat, carada, sense díder arren. Era ploraue e jo sense saber que hèr, sonque campaua ath mar, mès damb era uelhada perduda aquieu en oritzon, estonada e ath viatge espantada per lo que auia sentut. Çò que mès me preocupaue ère que jo non podia hèr arren tà ajudà-la, mès dempús m'en di compde que non, que la podia ajudar fòrça. Ara mia manèra, mès l'ajudaua. Aqueth dia dera plaja hège pòc que mos coneishíem, non deuie hèr mès d'ua semana. Es prumèri dies, auiem parlat pòc. Lo suficient entà non coneishé-mos pro. Me'n brembi qu'ua des pumères tardes, mon arrirem fòrça, a mès non poder, e de pòc en pòc comencèrem a hè-mos amigues. Eth dia dera plaja, quan era se trapèc malament, atacada pes rembrembes, jo èra aquieu damb era, compartint aqueth silènci que ada era tant li engüejaue, l'auie massa vist. Non sabie perque li engüejaue. Ath començament li daue pòur, ara ne lo mès mínim. Ei coma se ja i siguesse acostumada a èster carada e a plorar. Encara dideria que auie aprenut a plorar en silènci, sense lèrmes, tà que degú la vedesse. Aqueth dia tot siguec tan estranh...: Era, condant-me es sues causes quan lèu non mos coneishiem, causes que se te queden tà tostemp, e creigui que a jo me duraran tota era vida, causes que te gèlen, era plorant, pensant que jo entenia lo que didie, e non ère atau: jo me limitaua a escotà-la e a èster aquieu damb era. Òc, comprenia que i a causes que te destròssen era vida. Non ei tà mens quan ua amiga te ditz que non servisses tà d'arren, que pòs deishar d'estudiar perque, tà qué? Se dempús non vas a poder hèr era carrera que tu vòs... Aquerò te deishe hèt povàs. Non sabes se que pensar. Qué hès? Seguisses o ac dèishes tot? Era volie estudiar arquitectura, mès e se ère vertat lo que didie era sua amiga? E s'ère vertat que non valie tà d'arren? Non, era volie hèr aquerò e pro. E ac harie. Mès aqueres paraules li produien malsònis, tot eth dia preocupada per aquerò... Ena plaja, era me condèc mès causes, mès preocupacions, mès dera sua vida. Me queiguie ben. E dempús de lo que m'auie condat, pensè que seriem mès amigues, mès jamès auia imaginat qu'arribaríem tan luenh. E encara estonada, mès ath viatge contenta qu'era auesse volut confiar en jo entà condar causes tan personaus, lo unic que se m'ocurric díder siguec: -Gràcies per confiar en jo. Sonque te pogui díder qu'as d'èster fòrta, que tu pòs hèr tot çò que te propòsigues e mès. Ja ac veiràs. As d'èster fòrta... Ada era li queigueren ues lèrmes, me volie díder quauquarren, mès non podec, aqueres lèrmes l'impedien parlar. Damb era mieja rialha que apareishec en sòn rostre, m'ac didec tot. Ère tard e me calie agarrar en trèn, e encara que sabia que l'anaua a veir londeman, volia està-me mès damb era, volia continuar parlant dera o simplement èster ath sòn costat, mès hèja tard. Me despedí dera, e corrí per tota era plaja enquiara estacion. Un viatge aquieu m'en di compde que ues heiredes lèrmes me queiguien, non ac podia evitar. Ploraua, e exactament non sabia perque. Ère per era, dilhèu? N'èra segura. Pendent eth cuert viatge, pensè en aquera tarde, en era e enes sues paraules de dolor, pena e tristesa. E tornè a plorar. Apuada ena hièstra deth vagon ploraua per quaquarrés que non coneishia, per quauquarrés qu'auie confiat en jo, per quaquarrés que m'estimaua. Arribè en casa, e sense díder lèu arren ara familia e ara italiana qu'ère damb jo ena abitacion, me metí en lhet, damb ganes que siguesse londeman. E arribèc. Me lheuè, me premaní, agarrè es causes e anè entà er estudi, qu'ei a on auíem quedat. Anauem d'excursion tà un lòc que jo ja i auia anat, mès m'ère igual. Ac tornaria a veir. Ath començament, siguerem es dues fòrça heiredes, coma se mos avergonhissem er ua der auta. Mès dempús passèc tot. Parlèrem un pialèr d'estona. Parlauen deth ser anterior, dera, de jo, e de d'autes causes. Èra ben damb era. Era ère ben damb jo. Qué mès podia demanar? A més, ada era la vedia mès animada qu'era tarde dera plaja. Dempús dera excursion, quedèrem entàs sèt e mieja a on tostemps quedauem toti. Arribè tard, coma ère normau. Non guaire, mès arribè tard. Ena mia familia sopauem mès lèu tard, normauments tàs sies e mieja, e non me daue temps d'agarrar eth trèn que passaue entà e quart. Mès toti me demorauen, tampoc èra era unica qu'arribaua tard! Coma ja ère abituau enes nòstes tardes, anèrem tath pòrt. Un viatge aquieu, era me dèc ua envelòpa. Ath laguens, ua carta. Me demanèc que la liegessa en casa. A jo me temptaue de daurí-la, mès me tenguí enquia arribar en casa. Era rèsta dera tarde siguec coma tostemp: gelà-mos de heired enquia que se decidie anar tath McDonalds, a non hèr arren. Atau èren es nòstes tardes: quedauem toti, anàuem tath pòrt o era plaja, parlauem, arriem, e quan mos cansauem o mos gelauem de heired anauem tath McDonalds. Èren ja es dètz mens quart, e en casa me demorauem. M'en anè e de camin, liegí era carta. ¿Guari viatges se pòt arribar a lieger ua carta de dues huelhes en dètz menutes? Donques aqueres sigueren toti es viatges que la liegí. E didie atau: "Dublin, dissabte 7 d'agost de 1999.
Era carta seguie un shinhau mès, mès jo me quedè damb aqueres paraules. Mos estàuem "encarinhant" massa e sonque mos quedauen 18 dies amassa. Dempús mos separaríem, cada ua anarie tà eth sòn lòc, era tà Madrid e jo tà d'acieu, e dilhèu non mos veiríem mès. Ère trist, òc, mès decidirem que non pensaríem en darrèr dia enquia que siguesse era ora de dide-mos adieu. Dempús de lieger e relieger era carta, la contestè. Siguec ua carta longa, a on li condaua que jo m'agradaue d'ajudar ara gent, que non tostemp ei fàcil, perque i a gent fòrça egoista que te da era esquia, i a uns auti que non te vòlen parlar e te diden que les dèishes en patz...e que lo de delànet non auie segut cap molèstia tà jo, m'auie agradat. Tanben li di es gràcies per confiar en jo e per condà-me tot sense cap rencor. E dempús d'aqueres dues cartes, enquiath darrèr dia mos escriuérem. Cada carta ère ua expresion des sentiments, que mos agradaue didec per carta. Es demès ac vedien ua pegaria. Es cartes s'escriuen dempús der ostieu, quan ja non èrem amassa, mès nosates non les hègem cas. Era tresaua carta, qu'era me contetaue ara mia, didie:
E atau enquia finaus d'agost. Toti es dies, o lèu toti, mos escriuíem cartes. Cartes tristes e alègres. I auie de tot. Mès, darrèr d'aqueres cartes s'amagaue era pòur deth darrèr dia, deth moment que jo agarrèsa es mies maletes e marchèsa, luenh, luenh d'aquieu. Tà un lòc que jo non poiria estar damb era. Un dia, dempús des classes, en parlèrem. Mos daue tanta pena, e orror, que mos metérem a plorar es dues coma pègues. E ei que, enquia quin punt te pòs arribar a estimar a ua amiga? Non ac sai, supòsi qu'un viatge as confiança, estàs ben damb ua persona, arrisses, plores, parles e t'entenes, aqueth punt non existís, ei invisible. Rebrembi, qu'es darrèri dies, es dues lèu non parlauem. Supòsi que non auíem assimilat que mos quedauen tres dies amassa, e auíem pòur ad aqueth adieu, un adieu que non sabíem s'aurie continuacion. Eth darrèr dia, eth dimarts 25 d'agost, siguec ua despedida fòrça especiau des dues. Mo'n anauem aquera madeisha net, tàs onze mos calie èster en estudi, e ena tarde, quedèrem tàs sèt e mieja en lòc de tostemp e agarrèrem eth trèn e anèrem tara plaja de Killiney, era plaja a on mos auíem coneishut dies endarrèr, mos seiguerem en sable, que mès que sable èren ues peiròtes incòmodes, e campant tath cèu, estèrem dètz menutes contemplant es estèles. Serie eth darrèr viatge que les veiriem amassa, es dues ac sabiem, e ère pensa'c e ath cap de cinc menutes ja mos ves as dues plorant. Lèu non mos diguerem arren, èrem massa preocupades en que passarie despús, e que passarie londeman, en que passarie qui sap quan, que non podíem ne parlar. Mo'n anèrem tà casa a recuélher tot, ja mos veiríem despús. Jà un viatge ena abitacion, damb tot recuelhut, sense arren en aquera taula, ena que jo auia escrit tantes causes, damb eth lhet deth costat deshèt, perque era mia gran companha d'abitacion auie marchat eth deluns entà Italia, damb era mia inmensa maleta en solèr, tot despulhat, ère trist, li mancaue vida, color. Non i ère era italiana e aquera abitacion perdie molt. Tantes sigueren es tardes e nets que charrèrem enquia quedar dormides... Ère tan alègre! Tostemp parlant, tostemp damb era rialha e aquera cara de non auer trincat jamès ua sièta... E era sua falta se notaue, s'era i auesse estat en aqueth moment jo non m'auria metut a plorar desesperadament coma hí. Agarrè eth faishòt de cartes que m'auia enviat damb aquera gojata traicionada pera vida dera que tan amiga m'auia hèt, ara que tant estimaua, e estimi. Liegí totes es cartes, e coma ei evident plorè. Plorè fòrça. "(...)Non me voi separar de tu. Voi cridar, plorar, insultar, mès sai que non foncionarà. Ara sense tu era mia vida non va èster lo madeish, me va a mancar un tròç de jo e non ac voi...(...)" Era didie que tot eth mes, damb es mies paraules, jo l'auia ajudada fòrça., qu'era sua vida auie hèt un cambi, que m'ac deuie tot. Jo tanben. Auia ua amiga que m'estimaue, que confiaue en jo, qu'estaue aquieu damb jo quan non volia veir era realitat dera vida. Tamben estaua jo damb era que li dauen es sues baishades. Estaua damb era quan non volie estar damb arrés. Èrem hètes er ua tar auta. Mancauen cinc menutes tàs onze, e eth pare dera familia me cridèc. Mo'n anauem. Me'n anaua. Adiu, adiu a toti. En arribar en estudi, tot ère un mar. Un mar de lèrmes que mos queiguien a toti. Que les queiguien a toti. Semblaue èster que jo ja m'auia trèt es ganes de plorar. N'auia, mès non podia. Semblaua qu'èra era mès feliç de toti. Mentira. Èra era mès trista, mès non ploraua. Ja ac auia hèt. La vedí. Deuie hè mès d'ua qu'estaue plorant, auie toti es uelhs vermelhs, era cara tamben. Me vedec. M'abracèc, mès jo ne m'imutè. Estaua en un aute lòc. En ua auta òrbita. Me preguntèc se me'n volia anar d'aquieu, d'aqueth país, ath que li dàuem es gràcies per auer hèt que mos coneishessem, d'aqueth lòc a on auíem viscut tantes causes, tanti e tantes maitins e tardes, junti, toti, arrint, plorant, parlant., coneishent-mos, divertint-nos... Li diguí que non. Non me'n volia anar per arren deth mond, mès ac calie hèr. Aquera non ère era nòsta casa. Aquieu non i ère era nòsta familia. Non me'n volia anar, mès ath viatge òc. Volia tornar tara Val d'Aran, per qué? Non ac sai. Estaua fòrça ben aquieu damb toti, m'ac passaua molt ben, mès i auie quauqarren que me didie que me calie tornar. Es onze e mieja. Toti en autocar. Toti plorant. Jo non. Tanpòc parlaua. Estaua pensant en aqueres quate semanes en Irlanda. Massa rebrembes. Massa causes. Fòrça expériencies. Fòrça amics, qu'ara deishaua endarrèr, que qui sap se estan que vie mos tornaram a veir. Massa rebrembes... Guaires tardes les auíem passadi amassa? Guaires causes mos auíem arribat a condar? Rebrembaua eth dia que mos auiem coneishut, rebrembaua es tardes ena plaja, quan mos banhèrem en mar damb ua bromèra que non se i vedie, es classes, es ores de minjar, eth minjar (que per cert, acabè deth polhastre e der hormatge iranja enquia...), es dijaus que i auie dicotèca en estudi, era italiana, era familia, eth dia deth karaoke, toti es amics, era, es dies qu'anauem tath centre a comprar e a passejar, eth trèn, eth darrèr dia ena plaja era e jo.... Tot. Massa rebrembes. Dehòra ploiguie. Tà variar. Ère eth pais dera ploja. Ploja que queiguie puntuaument cada dia, que mès d'un viatge mos auie sorprenut... Arribauem. Mos quedauen pògues ores amassa. Un viatge en Madrid cada un anarie tara sua ciutat o pòble... Non podia mès, me calie plorar. Mès quaquarren me didie que non ac hèssa. Qué ère? Non ac sabia. Ara òc qu'ac sai: non volia, non podia plorar deuant dera persona que jo m'estimaua e qu'ath viatge jo li diguia que auie d'èster fòrta. Non podia. Ère completament psicològic, mès non ac podia hèr. Un viatge es maletes facturades, semblaue èster que toti estàuem mès tranquils. Er avion anaue damb retard e mos calec demorar ua ora, ua ora mès d'èstar amassa. Molti de nosati se quedèren parlant, cambiant es adresses... d'auti se dormiren en tot demorar era partida. Ne era ne jo pertanhiem a d'aguesti grups. Estauem en un aute planeta. Massa dolorides coma entà díder arren. Massa tristes coma entà arrir. Mos cridèren. Èren mès des tres. Ja ère dimèrcles. Un dimèrcles fatal, que a toti mos hège mau, degú volie anà-se'n. Toti mos voliem quedar. Mès que lo qu'ei bon que non dure eternament.... Ja en avion, jo dormí lèu tot eth viatge. Es demès se non dormiren ac semblaue, ja qu'en avion i auie un silènci que daue pòur, sonque se sentie eth tapatge des motors der avion e as praubes azafates demanant se volies quaquarren mès, damb aquera rialha tan falsa. Se te passejaues podies veir, qu'es que non dormien, estàuen abraçadi a ua causa que li poiriem díder coishin, damb es uelhs vermelhs e mògi de lèrmes, damb era uelhada perduda, e sense entener eth perque des causes. Quedauen dètz menutes entà arribar ena capital. Ja degú dormint, mès aqueth silènci encara duraue. Es lèrmès tamben, encara dilhèu n'i auie mès. Arribaue eth finau d'aqueth gran estieu. Per qué? Mos ac demanauem toti, e tot e saber era respòsta, non volíem veir era realitat. Auiem hèt tan bones amistats que ère un delicte que mos les treiguessen ara, atau de repent, sense anestèsia. Mos separarie un adieu e, a jo des demès, mès de 700 km. Ac sabiem que bèth dia s'auie d'acabar. Mès per qué? Per qué?!! Aguesta pregunta ploraue en mèn cap. Campè tà darrèr. Toti deuien estar igual que jo, toti hègen era madeisha cara d'òdi. Dilhèu per arrepentí-se d'auer anat e dempús separà-se...Mès toti auiem un bon motieu: era amistat. -Madrid, sèt e mieja deth maitin de dimèrcles 26 d'agost de 1999. Ja èm en Espanha. Èm recuelhent eth nòste equipatge. Ara ja non i a lòc tàs rialhes e comentaris graciosi. Arren. Tot s'acabe. Ja non podiem tornar endarrèr. Ja non mos quedaue arren mès que tornar cada un tath lòc de a on èrem, se mos auien acabat es moments amassa. Jamès tornarie a èster lo madeish. Òc, dilhèu estan que vie, podem tornar, mès jamès, mai mès, serà igual. Imposible. Degú arrie. Tot èren plors. I a gent que non compren aguestes situacions. "Per qué plores se te pòs escrieuer cartes, parlar per telèfon e a mès se pòs tornar er an que vie tà que plorar? Pegueries. Tot açò son pegueries." Non, ei de tot, mens pegueries. Dempús d'un temps de convíeuer damb ua persona, damb un grop, on t'ac passes genial, arrisses, plores, parles, cares...quan hès de tot damb aguest grup, quan agarres confiança, quan trapes qu'as un pilèr de boni amics, e dempús t'as de separar, anà-te'n luenh d'eri, te'n das compde que non son pegueries. -Madrid, ueit mens cinc deth maitin de dimèrcles 26 d'agost de 1999. Me'n vau. Er avion despegue d'aci tres quarts d'ora. Per qué? Jo non m'en voi anar. Voi quedà-me aquieu. Deishatz-me. Era ei plorant. Jo non. Me campe e se parlar me ditz que perqué non plori. Me quèn ues lèrmes, salades coma aigua de mar, e li digui que ja non ac podia tier mès. Se non ploraua, moria. Mos abraçam, e pendent aqueres menutes me pregunti s'era vida a sentit e trapi era respòsta: non. Me criden. Arribam tard. Era m'agarre tan fòrt deth braç que me è mau. Jo tampòc me'n voi anar, mès ara ja non i podem hèr arren. Ploram, ploram e ploram. E entre lèrmes e damb un hieu de veu digui: - I hate this moment like or more than you. See you soon. Atau auíem quedat: non dideríem adieu, dideríem enquia dempús o lo que siguesse, mès er adieu ère proibit. Era ei seiguda en solèr, e non pòt tier de cridar un "Non!!!" que se sent per tot er aeropòrt. E ges corrents darrèr mèn, cridant-me: -Please, I'll die without you. Come, come , come... - I want, but I can't. You know, mum. Kisses. Write me. -I don't understand why, but we can't do nothing. All has an end.- semble que s'a calmat. S'a dat compde qu'es causes son atau e pro. Mos abraçam per darrèr viatge, e pogui notar era sua cara mòja, e pogui senté-la sospirar. Me criden per enèsim viatge. Mos separam, e jo passi era pòrta direccion Pònt Aeri Madrid- Barcelona, ada era l'an d'agarrar entà que non vengue darrèr. Ja sò en Barcelona. Eth viatge a segut terrible. Non è plorat mès, mès estò destrossada. Jamès auessa dit qu'auria ua amiga atau. Ara sonque me quedauen es rebrembes, e totes es cartes que mos auíem enviat. Dètz en totau. M'è dedicat a liegé-les ua per ua. Quini dies...! Encara me cau quedar uns dies en Barcelona, e era vertat non n'è guaires ganes, sò cansada e voi arribar tà casa, ja que non pogui tornar endarrèr, voi acabar eth viatge d'un còp, e quan abantes milhor. E coma tanpòc è arren milhor tà hèr, comenci a complir eth pacte que mos auiem prometut era e jo: escriue-mos, e telefona-mos cada quinze dies. Ara fin! En casa, en Vielha, damb es mies causes, mès tamben tròbi a fautar es boni dies (toti) d'Irlanda, sustot la tròbi a fautar ada era, tròbi a fautar es sues paraules, es conselhs e, per qué non, es sues lèrmes e rialhes. Sonque arribar sò anat tà correus, e òc, i a ua carta sua. Ei molt trista, mès i a ua causa que m'agrade fòrça...Ei un petit escrit de jo, tostemp li auie agradat escrieuer, e ara ac hège de jo...
Ja è mès de dues semanes que mos separèrem, ac vau superant. Fòrça viatges pensi en toti aqueri dies, tan feliçi, tanti amics, era. Encara non enteni coma mos podem arribar a estimar tant, era ei mès grana, a ues idies diferentes, mès semble que mos aviem fòrça ben. Demori que dure, encara que era amistat non ei ua causa que entre per ua pòrta e ne ges per ua auta. Non, se quede, mès nosates auem uns 800 km. entre miei, e aquerò ei dificil, mès en aguest cas era nòsta amistat pòt damb tot, damb era distància tanben. Se non qué? Non i podem hèr arren, era vida ei atau, mos agrade o non. Me'n sò dat compde qu'era vida ei injusta, dilhèu ja n'ère abantes, mès jo viuia damb es uelhs barradi. Per qué t'è veir que tot te va ben, qu'ès feliç e dempús te separe des causes qu'estimes o te destròsse era vida? Per qué? Ei quaquarren que degú sap, sonque te diden que ei lo que i a, que non se i pòt hèr arren, e qué? Comenci a pensar qu'era gent que ditz qu'ei feliç vieu en un aute mon, e non vòlen veir era realitat dera vida o ben son toti uns mentidèrs. Ei coma aquerò que ditz: "Era vida ei coma ua ròsa...tamb espies". Se pòt èster feliç un temps, per que quan mens t'ac demores, nhac! ja t'an fotut e ès era persona mès trista. Per qué? Qui sap, e qui sap s'ac arribaram a saber bèth dia.... Ara me cau resignar a demorar era sua carta o era sua trucada, mès non ei lo de madeish. Dilhèu estan que vie, mos tornam a veir, en aquera plaja, en aqueth país, ath qu'es gràcies li dam, mès enquia qu'aquerò arribe cau demorar. Semble èster que en aguesta vida te n'ès un hart de demorar. Mès se vau era pena... Òc, e coma ditz era, era melhor despedida ei era promesa dera retrobada... P.D: Aué , 7 de deseme de 1999, è rebut ua carta sua, a on me ditz que es sòns obscuri dies ja son istòria. Acieu me'n da ua pròba:
Açò ei ua pròba evident qu'era a cambiat. Ja non ei aquera gojata tímida e trista non, ei ua gojata plia de vitalitat e damb ganes de víuer. Era me da es gràcies a jo, non sabi s'ei vertat, sonque sabi qu'è trapat ua amiga e qu'era m'a trapat a jo. Enquia quan? Enquia tostemp. Dempús d'aguest ostieu me'n sò dat compde dera importància dera amistat, mès ath viatge m'è preguntat eth per qué de tantes causes que qui sap se bèth dia arribarè a saber era respòsta. De moment, demori e les sagi de trapar. Me semble que dempús de tricà-me tant eth cap, sò trapat era respòsta: Perque òc, perque ei atau e pro. "Ostieu deth 99'" |
|
|
|